دكتر حوري دهقان شاد استاد ارتباطات در نشست تخصصي “پارادوكس ارتباطات ميان فردي و فضاي مجازي” در دوشنبه هاي سوهانك گفت: بر اساس كتاب جديدي كه توسط يكي از استادان دانشگاه پنسيلوانيا تحت عنوان “ارتباطات در رسانه هاي اجتماعي” آورده شده به اين نكته اشاره شده است كه اساساً ذهن انسان يك ذهن اجتماعي است و به همين دليل افراد به دنبال راه هاي جديدي هستند تا بتوانند با يكديگر  ارتباط برقرار كنند. به گفته “بوژونگ” افراد در برقراري ارتباط آنلاين با يك غريبه سوالات مستقيم تري مي پرسند و در مقايسه با زماني كه رودررو با يكديگر ارتباط دارند، اطلاعات بيشتري را رد و بدل مي كنند.

اين استاد ارتباطات انساني افزود: در تحقيقات جديدي كه در سال ۲۰۲۱ انجام شده به اين نتيجه رسيده اند كه در حال حاضر در سبك هاي ارتباطي افراد در رسانه هاي اجتماعي بايد به سه نكته كليدي توجه كنيم. اول زماني كه ما از رسانه هاي اجتماعي در ارتباط استفاده مي كنيم به فرد مقابل اعتماد بيشتري داريم؛ بنابراين دست به خود افشايي بيشتري مي زنيم. دوم چون ارتباطات در رسانه هاي اجتماعي به اندازه ارتباط چهره به چهره تقويت نمي شود، تمايلي به عميق كردن روابط خود نداريم و دوست داريم همين وضعيت را حفظ كنيم. و در نهايت ما تمايل داريم افرادي را دنبال كنيم و با آنها تعامل داشته باشيم كه با ديدگاه هاي ما همسو باشند. بنابراين ديگر آن تنوعي كه در ديدگاه ها در ارتباطات چهره به چهره داشتيم را نداريم.

وي در انتها گفت حال سوال اصلي ما اين است كه آينده رسانه هاي اجتماعي چيست و تأثيرات مستمر آن در ارتباطات بين فردي چگونه خود را نشان مي دهد؟ تكنولوژي هاي رسانه اي در زندگي روزمره انسانها ادغام خواهد شد و ما ياد خواهيم گرفت كه از آنها خوب يا بد استفاده كنيم؛ البته كه به دليل جوان بودن اين تكنولوژي  ها هنوز به يك روال تبديل نشده اند. ما هميشه با تكنولوژي هاي جديد خود را سازگار كرده ايم. بنابراين حتي با رسانه هاي ارتباطي پوشيدني مثل عينك گوگل و رايانش ابري نيز خود را تغيير و تطبيق خواهيم داشت.

دكتر ابتسام رضوي دينان مدير گروه ارتباطات دانشگاه آزاد واحد اراك ديگر سخنران اين جلسه اظهار  داشت: در ارتباطات مجازي كاربران در حال خلق يك زبان جديدي هستند كه در آن از كلمات اختصاري بيشتري استفاده مي شود. نگارش به صورت خلاصه تر است و حتي كلمات در املاء متفاوت مورد استفاده كاربران قرار مي گيرند. در  حقيقت براي ارتباط برقرار كردن در فضاي مجازي بايد بتوان از بسياري از كلمات و اصطلاحات رمزگشايي كرد. عدم انتقال احساسات و عواطف در ارتباطات مجازي از جمله محدوديت هاي است كه كاربران در اين نوع ارتباط تجربه مي كنند.

مدير گروه ارتباطات دانشگاه اراك در مورد تفاوت هاي ارتباطات مجازي گفت: با استفاده مداوم از ارتباطات مجازي ممكن است قابليت هاي حضور و صحبت در جمع در كاربران تضعيف شود. انزوا طلبي و درون گرايي يكي ديگر از پيامدهاي ارتباطات مجازي  است. همچنين امكان بروز اختلال كاستي توجه / بيش فعالي، در بين كساني كه به حضور در شبكه هاي اجتماعي و برقراري ارتباط مجازي اعتياد دارند وجود دارد.

دكتر ابتسام رضوي دينان در انتها اظهار کرد: هر ابزاري مي تواند به عنوان يك سلاح مورد استفاده قرار بگيرد به شرط آنكه درست از آن استفاده شود. شبكه هاي اجتماعي هم اگر درست مورد استفاده قرار بگيرند، سلاح محسوب مي شود كه انسان مي تواند خودش را با آنها مجهز تر و آماده تر كند. ارتباط از طريق فضاي مجازي به عنوان يك گزينه در اختيار ما است كه با در نظر گرفتن همه جوانب بايد بتوانيم تشخيص دهيم آيا از اين فضا جهت برقراري ارتباط استفاده كنيم يا خير.

دكتر وحيده ترزمي نژاد عضو هيئت علمي گروه ارتباطات در دانشگاه آزاد واحد اراك نيز به عنوان سومين سخنران در مورد حريم خصوصي گفت: زندگي ما در فضاي مجازي به طور اجتناب ناپذيري نحوه درك ما از حريم خصوصي را تغيير مي دهد. زيرا فناوري ارتباطات را بسيار آسان تر مي كند و ما را در تعامل دايمي قرار مي دهد و در نتيجه تغييرات شديدي در الگوهايي كه به آن عادت كرده ايم ايجاد مي كند. فضا نقش مهمي در تعيين مرزهاي خصوصي دارد، امروز با انحلال فضا و فروپاشي زمينه ها در فضاي مجازي حريم خصوصي متحول شده است. ارايه خود درست در اين مرز است، زيرا بين نياز به ديده شدن و حفظ حريم خصوصي مردم، حتي موضوع پست مدرن و ديجيتالي شده، تضاد وجود دارد.

اين استاد دانشگاه افزود: پلتفرم هاي رسانه هاي اجتماعي فناوري ديجيتال اين فرصت را براي افراد فراهم مي كند تا نيازهاي خود را برآورده كنند. پارادوكس ايجاد شده در رسانه ها به ويژه در فضاي مجازي در مورد حفظ حريم خصوصي و خود نمايي در فضاي مجازي است. دنياي مجازي مستقل از دنياي واقعي نيست، زيرا اولي اين فرصت را براي افراد فراهم مي كند تا شكست هاي خود (شغل، اجتماعي شدن، دوستي ها و …) را به شكل “ايده آل” در دومي خنثي كند. بنابراين خود در دنياي مجازي نيز مانند يك “آلترايگو” عمل مي كند. مردم مي دانند كه دنياي مجازي واقعي نيست اما خود را در آنجا نشان مي دهند، زيرا به نياز خود به اجتماعي شدن تسليم مي شوند.

احمد فياض نويسنده و تهيه كننده راديو و پادكستر راديو هيچ نيز آخرين سخنران اين جلسه بود كه گفت: در فضاي مجازي امكانات زيادي وجود دارد تا ما اگر بخواهيم دوست نزديكي از كارهاي ما خبردار نشود او را به اصطلاح  (Hidden stories) و يا اگر بخواهيم تنها او مطلب ما را ببيند جزو(close friend)   بگذاريم. اگر نظري را دوست داشته باشيم نظر او را تاپ كامنت در غير اين صورت نظر را پاك، ريپورت و گاهي بلاك مي كنيم. فضاي مجازي براي انساني كه نيازمند به تعامل و ارتباط است اين امكان را به او  مي دهد كه با توليد محتوا و امكان انتقال اطلاعات، احساسات، حافظه ها و فكرها كساني  را پيدا كنند كه با او حرف مشترك داشته باشند. به نظر مي رسد تنها راه پيش رو براي ما سازگار شدن با اين تكنولوژي است و در مسير سازگاري بايد نسبت به ترميم و تصحيح اين ارتباط بپردازيم. نمونه هنري جالب اين سازگاري در سكانس آخر فيلم سكوت ۲۰۱۹ نشان داده شده است.